In samenwerking met
L1 Nieuws
NOS Nieuws•
Vijftig jaar na de sluiting van de laatste steenkolenmijn in Zuid-Limburg, is er nog steeds geen schadeloket waar bewoners een claim kunnen indienen als hun huis verzakt of als ze andere mijnbouwschade hebben geleden.
De vertraging zit in Den Haag, laat de Limburgse gedeputeerde Elianne Demollin (BBB) weten bij L1 Nieuws. Minister Sophie Hermans moet een besluit nemen over de juridische status van zo’n schadeloket, maar het is volstrekt onduidelijk wanneer ze dat doet.
Vorig jaar oktober leek het er even op dat het loket op korte termijn zou kunnen beginnen. Het kabinet reserveerde alvast een bedrag van 19,5 miljoen euro voor de mijnschaderegeling in Limburg. Toenmalig staatssecretaris Vijlbrief schreef in oktober 2023 aan de Tweede Kamer dat hij van het schadekantoor in oprichting een rijksdienst wilde maken, zoals ook de provincie en gemeenten willen.
Daarna werd het stil. Afgelopen zomer werden weliswaar oud-minister Lilianne Ploumen en een voormalige dijkgraaf benoemd tot ‘kwartiermaker’, om zo het proces vlot te trekken. Maar ook hun werk lijkt nog geen resultaat op te leveren. Gedeputeerde Demollin schrijft nu aan Provinciale Staten dat er nog geen zicht is op een ‘startdatum’ van het schadeloket. Ze hoopt in februari volgend jaar meer duidelijkheid te kunnen verschaffen.
Eén van de belangrijkste zaken die zo’n loket zou moeten onderzoeken is hoeveel schadegevallen er zijn. Bij de voorbereidingen van het loket zijn provincie, Rijk en gemeenten er altijd van uit gegaan dat bij ongeveer tienduizend woningen sprake is van scheuren of verzakkingen. Maar dat getal is nooit wetenschappelijk onderbouwd.
Winkelcentrum verzakt
Dat er sprake is van schade door mijnbouw is duidelijk. In de tien voormalige mijnbouwgemeenten Stein, Sittard-Geleen, Beek, Beekdaelen, Heerlen, Brunssum, Landgraaf, Voerendaal, Kerkrade en Simpelveld zijn op tal van plekken woningen en ook bedrijfsgebouwen te vinden waar schade is vastgesteld.
In 2011 verzakte plotseling een deel van winkelcentrum ‘t Loon in Heerlen. Breuken in de ondergrond als gevolg van “zeer ondiepe mijnwinning’ waren toen de oorzaak.
Probleem is dat er al geruime tijd geen grondwater meer uit de oude mijngangen wordt gepompt. “Sindsdien is het mijnwater in heel Zuid-Limburg gestegen en tot op heden is het hydraulisch evenwicht nog niet bereikt”, bleek uit onderzoek in 2016. Gevolg was én is dat de bodem die tijdens de mijnbouw was gedaald weer begon te stijgen.
“Gelijkmatige daling en stijging leidt niet tot schade. Maar veranderingen in de bodem die ongelijkmatig zijn opgetreden kunnen schade aan gebouwen veroorzaken”, stelden de onderzoekers in 2016. Dit proces kan nog tientallen jaren doorgaan, zeiden ze ook.
Calamiteitenfonds
Het is niet zo dat er helemaal geen schaderegeling is in Zuid-Limburg. Sinds 2015 bestaat de Stichting Calamiteitenfonds Mijnwaterschade. Maar die stichting is er alleen voor de meest ernstige vormen van schade. Bijvoorbeeld als de veiligheid van de woning in het geding is.
In tien jaar tijd heeft de stichting een kleine 200 schadevergoedingen toegekend. Het schadeloket-in-oprichting moet het mogelijk maken om álle vormen van schade te claimen, groot of klein.