Supporters van Manchester City ontrolden voor de aftrap van het thuisduel tegen Manchester United in het Etihad Stadium een reusachtig spandoek om Pep Guardiola een hart onder de riem te steken. ‘Més que un entrenador’ stond in het Spaans onder een afbeelding van de coach. ‘Meer dan een trainer’ voelde de Catalaan zich na de zoveelste nederlaag (2-1) dit seizoen niet. Als een gebroken man zocht hij de kleedkamer op.
Voor vaste volgers van Guardiola zorgt zijn melancholie niet voor gefronste wenkbrouwen. De coach gedraagt zich niet excentrieker dan anders. Zenuwtrekken horen net zo bij hem als zijn designertruien en steun voor Catalaanse onafhankelijkheid. Niemand op het Etihad Campus, het trainingscentrum van City, kijkt op van een eigenaardige uitspraak als somberte hem plotseling overvalt. ‘Pep’ heeft een onalledaagse gebruiksaanwijzing.
De gemoedstoestand van Guardiola vormt het probleem niet. Zijn gezicht verraadt of hij goed in zijn veld steekt of juist de last van de wereld op zijn schouders voelt rusten. Bij succes, in zijn geval tot twee maanden geleden een constante, glimmen zijn ogen en straalt hij uit een zondagskind te zijn. Het gemis van de Spaanse zon als de bladeren van de bomen vallen en een permanent wolkendek over Manchester schuift, uit zich lichamelijk.
Zelfverkozen isolement
In de winter krijgt de huid van Guardiola een grauwe tint, vallen zijn wangen in en slobberen zijn pantalons enigszins. Stafleden kunnen deze uiterlijke details lezen als het weer, zonder exact te weten wat omgaat in zijn hoofd. Guardiola beschouwt zijn assistenten als vrienden, maar trekt zich op gezette tijden terug in een zelfverkozen isolement. In zijn kantoor kan hij voor wedstrijden urenlang in zijn eentje turen naar videobeelden van tegenstanders.
Guardiola verkeert bij Manchester City in een voor hem ontworpen biotoop. De eigenaars uit Abu Dhabi bereidden na de overname van de club zijn komst op forensische wijze voor. Met ceo Ferran Soriano en technisch directeur Txiki Begiristain, weggelokt bij Barcelona, kwamen twee van zijn vertrouwelingen als wegbereiders. Zij kochten voetballers voor zijn specifieke speelwijze en gaven input bij de aanleg van het hypermoderne trainingscomplex.
Guardiola krijgt de ruimte zichzelf te zijn. Door hem te laten begaan, veranderde Manchester City in een succesmachine. Liefst 38 prijzen won hij in een periode van 8,5 jaar. De ‘treble’ – Premier League, FA Cup én Champions League in het seizoen 2022-23 – geldt als het tastbare bewijs van zijn meesterschap. Voor hem kreeg alleen Alex Ferguson dit voor elkaar met een Engelse club, in 1999 met Manchester United,
Obsessieve manier
‘Sir Alex’ won aanzienlijk meer landstitels dan Guardiola, maar slaagde er nooit in om dat vier maal op rij te doen. Daarin slaagde de voormalige Spaanse international vorig jaar mei wél. Spelers wezen op zijn ongebreidelde energie en vermogen verslapping tot een minimum te beperken. Zijn haast obsessieve manier van werken leek onbreekbaar. De Premier League zat klemvast in de handen van Guardiola, die volgens kenners een ‘monster’ had geschapen.
Een halfjaar later verkeert Manchester City onder zijn leiding in een sportief dal. Blessures bij bepalende krachten als Kevin De Bruyne, Phil Foden en Rodri, onlangs verkozen tot Wereldvoetballer van het Jaar, vormverlies en plotseling verval van krachten gelden als aanvaardbare excuses voor de mindere prestaties. Voor de derby tegen Manchester United won City maar één keer in tien optredens in binnen- en buitenland.
Guardiola voorzag een neergang, een van de redenen waarom hij recentelijk bijtekende tot 2026. Negen spelers uit zijn selectie zijn de dertig gepasseerd. Nog drie anderen bereiken volgend jaar die leeftijd. Een renovatie kon niet uitblijven, alleen wilden de club en Guardiola wachten tot de zomer om de transfermarkt op te gaan. Deze gok, mede ingegeven door het aanstaande vertrek van technisch directeur Begiristain, pakt nu dramatisch uit.
De zogenaamde leidersgroep verloor letterlijk of figuurlijk de macht om het voortouw te nemen. Aanvoerder Kyle Walker (34) ontbeert na het EK in Duitsland ineens de snelheid in zijn benen, terwijl spelmaker De Bruyne worstelt met blessures. Ook Bernardo Silva, even bedrijvig als technisch vaardig, haalt zijn topniveau niet meer. Ilkay Gündogan (34) mist het loopvermogen uit zijn topjaren.
In de neerwaartse spiraal wekte Guardiola de indruk zich te verliezen in moedeloosheid en stressklachten. De krassen op zijn schedel en neus na het gelijkspel tegen Feyenoord in de Champions League (3-3) zijn het minst zorgelijk. De coach slikt allergietabletten voor een huidziekte die verergert bij spanning. Bij nervositeit krabt hij standaard aan zijn hoofd.
Zijn biecht in een podcast van de Spaanse tv-chef Dani García riep vragen op. Guardiola zinspeelde op zijn pensioen, moe van zich dagelijks naar het trainingsveld te slepen. Tegenover oud-spits Luca Toni kwam hij nog mismoediger over. In het interview voor Amazon Prime zei Guardiola geen oog meer dicht te doen. Zijn maag verdraagt alleen nog soep. „De eenzaamheid van een coach”, sprak hij filosofisch. „Je hebt mensen aan je zijde maar als je verkeerde beslissingen neemt, denk je: Waarom deed ik dit?”
Koppigheid
Aantoonbare fouten liggen niet zozeer op tactisch vlak, maar in koppigheid en het negeren van principes waarop hij blind voer. Met zijn toestemming vertrok Cole Palmer vorig jaar naar Chelsea. Inmiddels geldt de aanvaller (22) als de grootste attractie in de competitie. Guardiola weigerde te breken met zijn voorliefde voor een kleine selectie. Voor Palmer en toptalenten als Roméo Lavia en Liam Delap, was geen plaats.
Zwaarder weegt het onvermogen van Guardiola om als crisismanager de schade te beperken. Futloos en uitgeblust had hij zelf minstens zoveel behoefte aan een motivator als zijn spelers. „Af en toe ben ik de gekte nabij”, verklapte hij aan interviewer Luca Toni. De nederlaag tegen Manchester United maakt een andere oprisping prangend. „Als ik nog een maand alleen maar verlies, zeg ik: ‘Jongens, iemand moet het overnemen. Het kan niet eeuwig zo doorgaan.”
Zijn verslagen indruk na de Manchester Derby moet City zorgen baren. Nu de twijfel steeds heviger toeslaat, moeten de fans rekening houden met het ergste. Guardiola kan, zo weet de directie ook, zomaar ontslag nemen, net als hij twaalf jaar geleden deed bij Barcelona. „Kapot en leeg”, verklaarde hij toen die keuze. Alles wijst erop dat ‘Pep’ wederom op dat punt is aanbeland.