Aan niets is ze aan te zien dat Ajax zojuist op 2-0 achter is gekomen tegen AZ. Hoog op de eretribune van het kolkende AFAS-stadion in Alkmaar stralen technisch directeur Alex Kroes en directeur voetbal Marijn Beuker deze donkere zondagmiddag vooral uit dat ze alles onder controle hebben. Geen negatieve emotie te bespeuren, ook al heeft Ajax nog maar krap een kwartier om iets terug te doen. Ze zien invaller Mika Godts nog wel de 2-1 maken, en iets dat lijkt op een slotoffensief. Maar uiteindelijk blijkt de eerste nederlaag sinds twaalf Eredivisieduels onvermijdelijk.
‘Hoe Ajax weer een topclub wil worden’ luidde een dag voor AZ-Ajax de kop boven een groot artikel in het AD. Daarin vertelt directeur voetbal Beuker, tussen 2007 en 2021 werkzaam bij AZ, hoe de Amsterdamse club het verval van de laatste jaren wil stoppen. Ja, Ajax moet fors bezuinigen, zoals NRC half november berichtte: van 474 fte’s naar 300 tot 350, een verdere verlaging van het ‘salarishuis’ van 62 naar 40 miljoen euro. Er is geen geld voor dure aankopen. De enige oplossing is het rendement van de bestaande selectie te verhogen. Daarom zet Ajax de komende jaren vol in op verbetering van het topsportklimaat, stelt Beuker. „Het belangrijkste is dat we een cultuur willen smeden waarin iedereen het beste uit zichzelf haalt.”
Aarzelend applausje
Mooie vergezichten, maar de waan van de dag is een vrijwel kansloze 2-1 nederlaag bij de Noord-Hollandse aartsrivaal AZ. En dat nota bene na een benauwd 2-2 gelijkspel een paar dagen eerder thuis tegen FC Utrecht. Dan is het wachten op de vernietigende reacties, hoewel opviel dat de Amsterdamse fans in Alkmaar nog een aarzelend applausje overhadden voor de strijdlust van hun team.
„Ajax was voetballend zo verschrikkelijk matig”, stelde analist Kees Kwakman direct na afloop op voetbalzender ESPN. „AZ was niet geweldig maar Ajax was nog veel slechter”, vond collega Marciano Vink. Telegraaf-columnist Valentijn Driessen wist het al voor dit weekeinde. „Het unique sellingpoint van meer dan 50 jaar, de Ajax-filosofie, wordt zo overboord gekieperd door een Italiaanse voorbijganger.”
Die ‘Italiaanse voorbijganger’, trainer Francesco Farioli, beschermde ook in Alkmaar zijn team en keek alweer naar de volgende wedstrijd, donderdag in de Europa League tegen Lazio Roma. „Ik ben trots op mijn spelers. Ze hebben in de laatste twintig minuten alles op alles gezet om nog terug te komen. Laten we vooruitkijken. Over vier dagen spelen we weer een belangrijke wedstrijd.” Slecht gespeeld? „Ik ben trots op de inspanning, niet op het resultaat. Maar de wil was er. Deze jongens geven alles.”
Toch gaf Farioli al voor de wedstrijd toe dat zijn team de laatste wedstrijden minder goed speelt. Als oorzaak wijst hij op de grote hoeveelheid wedstrijden: 25 tot nu toe, inclusief zes voorrondeduels in de Europa League, „het meeste van alle clubs in Europa”. Een uitgeknepen citroen? „De citroen is misschien een beetje droger dan de afgelopen weken. En misschien ook minder van smaak.” Zijn remedie is rouleren, om spelers zolang mogelijk fit te houden. Tegen AZ bleef bijvoorbeeld aanvoerder Jordan Henderson op bank, die kampte met lichte hamstringklachten. „We willen de spelers beschermen, zodat ze niet voor langere tijd geblesseerd raken.”
Vorig seizoen, toen de Amsterdammers als vijfde eindigden en in de beker werd uitgeschakeld door de amateurs van Hercules, was Ajax ‘kampioen blessures’, zoals Farioli eerder dit seizoen aangaf toen er kritiek was na een 2-2 gelijkspel bij FC Twente. Conditioneel bungelde de selectie toen onderaan in lijstjes met gelopen (sprint-)meters. Dit seizoen groeide zijn team na een legendarische overwinning na strafschoppen tegen Panathinaikos, Europese topduels tegen Besiktas (4-0) en Maccabi Tel Aviv (5-0) en winst binnen een paar dagen tegen Feyenoord (0-2) en PSV (3-2) – de enige nederlaag van de Eindhovense koploper in de Eredivisie tot nu toe. „Maar we moeten niet vergeten waar we vandaan komen en wat onze grenzen zijn”, zegt Farioli nu.
Brille van AZ-buitenspelers
Tegen AZ werden de grenzen hier en daar pijnlijk duidelijk. In een tamme eerste helft slaagde alleen de thuisclub erin twee kansen te creëren. Ruben van Bommel raakte de paal, Ernest Poku stuitte op doelman Remko Pasveer. Ajax mist de brille van de AZ-buitenspelers. Na rust was het opnieuw Van Bommel die na een fraaie rush de paal trof. Na een afgekeurd doelpunt van Wout Weghorst (hands) begaf de Ajax-defensie het. Spits Troy Parrott kwam goed voor Josip Sutalo en schoot een afgemeten voorzet van Peer Koopmeiners in de korte hoek. Na een afgekeurde goal van invaller Brian Brobbey (overtreding) was het invaller Mayckel Lahdo die de 2-0 binnen kopte uit een hoekschop van opnieuw Koopmeiners.
Ajax werd nog even dreigend toen de invallers Godts en Kian Fitz-Jim binnen de lijnen kwamen. Samen met Brobbey combineerde het tweetal knap en was het de van een blessure herstelde Godts die tegen scoorde. Verder kwam Ajax niet. „AZ heeft het beter gedaan dan wij”, oordeelde Farioli. „Dan moet je ze een hand geven en verder gaan.” Een topsportklimaat smeed je niet van vandaag op morgen.