Heb je een stad in een moeras gesticht, ben je de stamvader van een roemruchte familie, vader van een legendarische rebellenleider, en dan eindig je verward en verweerd vastgebonden aan een dikke boom in je eigen binnentuin.
Dat overkomt José Arcadio Buendía, een van de hoofdpersonen van Honderd jaar eenzaamheid (Cien años de soledad), de roman uit 1967 van Gabriel García Márquez (1927-2014). Het werk van de Colombiaanse schrijver diende al tientallen keren als bron voor een film of een serie, maar Márquez verzette zich bij leven tegen verfilming van zijn beroemdste boek. Het was onmogelijk om in een film het propvolle boek recht te doen, dacht hij.
Maar Netflix heeft er gelukkig toch een zestiendelige serie van gemaakt. De eerste acht afleveringen staan nu online, de rest volgt volgend jaar. De brede opzet en het repetitieve van een serie blijken zeer geschikt voor een getrouwe verfilming van de roman. Anders dan het boek is de serie een lineaire vertelling, die zich in de eerste helft concentreert op de eerste twee generaties.
Lees ook
‘Honderd jaar eenzaamheid’, van boek nu naar Netflix
In een weelderige vormgeving in bruintinten, met archetypische personages, vertelt Honderd jaar eenzaamheid het breed uitwaaierende verhaal van het 19de-eeuwse Colombiaanse echtpaar Buendía, hun dorp Macondo, en hun nageslacht. De stamvader is een geweldenaar die zich verliest in zijn dromen – cartografie, alchemie, uitvindingen. De stammoeder is in haar eigen woorden: „de stem der rede in een familie van gekken”. De zoon wordt een revolutionaire held in de eindeloze Colombiaanse burgeroorlogen. Deze kolonel en zijn zusters zijn de eeuwig eenzamen waar de titel naar verwijst, omdat zij de liefde niet vinden, of verliezen, of afwijzen.
Bovennatuurlijke elementen
Eens te meer blijkt dat García Márquez de Bijbel van Latijns-Amerika heeft geschreven: een mythische ontstaansgeschiedenis met als vanzelfsprekend gepresenteerde bovennatuurlijke elementen – de schrijver is de vader van het realismo mágico. Macondo begint als een idyllisch, primitief oord, waar in de eerste dertig jaar na de stichting niemand overlijdt. Langzaam wordt het dorp verpest door de komst van de staat, de kerk, grondbezit, oorlog.
De serie biedt een onweerstaanbare, aantrekkelijke wereld om je in onder te dompelen. De wonderlijke toon van de roman is goed getroffen: het grootse en gruwelijke eraan is tevens vaak licht en geestig, zoals de dorpsdictator die rond paradeert in een Napoleon-kostuum. In het begin is de liefde de enige wolk aan de hemel boven Macondo. Maar de latere afleveringen staan in het teken van het geweld dat Colombia al zo lang verscheurt.
Eens te meer blijkt dat García Márquez de Bijbel van Latijns-Amerika heeft geschreven
Favoriete episode is die over de slapeloosheid, een van de vele oudtestamentisch aandoende plagen die Macondo treffen. Het verweesde nichtje Rebeca, dat reist met de botten van haar ouders in een zak, brengt chronische slapeloosheid in Macondo, die weer leidt tot grootschalige vergeetachtigheid. In een vergeefse poging om dit tegen te gaan, leggen de bewoners overal briefjes. Bij de eieren ligt een briefje met: „Eieren, komen van kip”. Of: „Van lang in de zon zitten word ik boos”. En onder het plaatsnaambord: „God bestaat”. Niet vergeten.