Ontgrendel gratis de Editor’s Digest
Roula Khalaf, redacteur van de FT, selecteert in deze wekelijkse nieuwsbrief haar favoriete verhalen.
Het Braziliaanse Hooggerechtshof wordt geconfronteerd met een reactie op zijn besluit om Elon Musk’s X te verbieden en gebruikers te beboeten die toegang krijgen tot het sociale-mediaplatform via virtuele particuliere netwerken, te midden van toenemende zorgen dat het Hooggerechtshof te ver is gegaan in zijn strijd tegen nepnieuws en desinformatie online.
Zaterdag blokkeerden toezichthouders de toegang tot X in het grootste land van Latijns-Amerika na een bevel van rechter Alexandre de Moraes van het Hooggerechtshof, die ook oordeelde dat gebruikers die de site bezochten met behulp van VPN’s een dagelijkse boete van ongeveer $ 8.000 zouden krijgen.
De bevelen kwamen nadat X weigerde te voldoen aan een deadline om een wettelijke vertegenwoordiger voor het bedrijf in Brazilië te benoemen – een vereiste volgens het burgerlijk wetboek van het land. Het bedrijf had eerder vorige maand zijn kantoor in Brazilië, een van de grootste markten, gesloten vanwege een escalerende vete tussen Musk en Moraes.
Musk heeft de rechter herhaaldelijk en publiekelijk bekritiseerd vanwege wat hij ziet als censuurverzoeken om accounts te verwijderen of op te schorten, die verband lijken te houden met extreemrechtse individuen en groepen. Moraes heeft zijn beslissingen intussen geformuleerd als een poging om de Braziliaanse democratie te beschermen.
Zijn besluit van vrijdag om het platform te verbieden heeft echter de meningen verdeeld: sommigen beschouwen het als autocratisch en een aanval op de vrijheid van meningsuiting, terwijl anderen het een belangrijke verklaring van nationale soevereiniteit noemen tegenover de vijandige Musk.
“Ik ben tegen wat er is gebeurd. Ik denk dat het heel slecht is voor Brazilië als je de rechterlijke macht op zo’n dwingende manier vermengt met de dagelijkse leiding van bedrijven”, zei Luciano Huck, een prominente tv-persoonlijkheid en publiek commentator, tijdens een openbaar evenement na de verkiezingen. Vrijdag werd een verbod aangekondigd.
Nog controversiëler is de beslissing van Moraes om gebruikers te beboeten die toegang krijgen tot X via methoden zoals VPN’s.
Rechtse politici en sommige experts hebben het bevel bestempeld als juridisch dubieus en overdreven bestraffend, aangezien de overgrote meerderheid van de 20 miljoen X-gebruikers in Brazilië het platform op een niet-controversiële manier gebruikt.
“De toepassing van een dagelijkse boete op een brede en algemene manier aan individuen en rechtspersonen vormt een ernstige belediging van de fundamentele rechten die in de grondwet zijn vastgelegd”, aldus een zaterdag gepubliceerde nota van de Braziliaanse Orde van Advocaten aan het Hooggerechtshof, waarin wordt gevraagd de rechtbank om de uitspraak te herzien.
“Het opleggen van boetes vormt een sanctie en moet daarom altijd worden ondersteund door een juridisch proces dat het individu het recht op volledige verdediging garandeert”, aldus de instantie.
Marcel van Hattem, een federaal parlementslid bij de rechtse partij Novo, postte op X met een VPN kort nadat het verbod was ingevoerd, Moraes een “tiran” en zei dat zijn uitspraak “illegaal” was.
“Mijn waardigheid is veel meer waard dan (de boete). Ik zal blijven tweeten, ongeacht vervolging of bedreigingen door de staat, omdat ik geloof in vrijheid van meningsuiting, democratie en echte gerechtigheid”, zei hij zaterdag.
Luca Belli, professor aan de rechtenfaculteit van de Getulio Vargas Foundation in Rio de Janeiro, zei dat de toepassing van boetes “disproportioneel klinkt, maar er zit een logica achter.”
“Het probleem is dat (Moraes) vreest dat als iemand een VPN zou kunnen gebruiken, duizenden Elon Musk-fanboys deze zouden gebruiken om op te scheppen dat het verbod op X nutteloos is”, vertelde Belli aan de Financial Times, eraan toevoegend dat de rechter zich had teruggetrokken. uit een eerder bevel om het downloaden van VPN’s uit Google- en Apple-winkels volledig te verbieden.
Ook een besluit van Moraes om de rekeningen van Starlink, het satellietnetwerk van Musk, te bevriezen, werd met bezorgdheid ontvangen. Het Hooggerechtshof weigerde commentaar te geven op het bevel, maar de lokale pers heeft gemeld dat dit was gedaan in een poging de aan X opgelegde boetes te innen.
Arthur Lira, de krachtige voorzitter van het Lagerhuis van het Congres, zei zaterdag tijdens een evenement dat deze stap ‘ons zorgen baart’.
“Dit is niet (alleen) mijn zorg, maar die van investeerders en veel mensen die zaken doen in Brazilië. Het baart zorgen over de rechtsonzekerheid”, zei hij.
Bill Ackman, een vooraanstaande Amerikaanse hedgefondsbeheerder, zei op het perron: “De illegale sluiting van X door Brazilië en de bevriezing van de accounts bij Starlink hebben Brazilië op een snel pad gezet om een niet-investeerbare markt te worden.”
Uit een opiniepeiling van Genial/Quaest in mei bleek dat 56 procent van de Brazilianen vond dat Moraes “de grenzen overschreed”. Ongeveer 27 procent was het niet eens met de stelling.
Hoewel ze retorische steun bieden aan Moraes, lijkt het bredere Hooggerechtshof zich bewust te zijn van de controverse rond de rechter en zijn recente beslissingen.
In een interview met lokale media op zondag zei rechtbankpresident Luís Roberto Barroso dat hij geloofde dat het vijf jaar durende onderzoek van de rechtbank naar de verspreiding van nepnieuws op sociale media spoedig ten einde zou lopen.
Aanvullende berichtgeving door Tamires Vitorio in São Paulo