Een overheidsinstantie die een andere overheidsinstantie een dwangsom oplegt: dat gebeurt niet elke dag. Toch kiest de Nederlandse Arbeidsinspectie voor dit middel om de politie te dwingen sneller het haperende communicatiesysteem voor hulpdiensten op orde te krijgen. Volgens de inspectie doet de politie te weinig om dit systeem, C2000 geheten, te verbeteren.
C2000 kent al jaren storingen en witte vlekken in de landelijke dekking. Dit leidt tot gevaarlijke situaties, zegt Nine Kooiman, voorzitter van de Nederlandse politiebond. „Een agent vertelde me onlangs dat zijn noodknop niet werkte toen hij in een flat in Heerlen stond met een man met een mes tegenover zich. Hij kon dus geen versterking oproepen.” Het komt ook voor, zegt Kooiman, dat agenten een achtervolging moeten inzetten bij een gewapende overval, maar geen bijstand kunnen krijgen omdat ze de meldkamer niet kunnen bereiken. „Dat is niet alleen onveilig voor agenten, maar ook voor burgers. Zij moeten voldoende hulp kunnen krijgen als ze bijvoorbeeld bij een verkeersongeluk betrokken zijn of met geweld te maken hebben.”
Vrijdag werd bekend dat de Arbeidsinspectie een dwangsom van 325.000 euro oplegt. Als de politie de veiligheid van agenten niet binnen zestien weken voldoende heeft verbeterd, wordt die daadwerkelijk geïnd. Wanneer dit langer duurt kan het bedrag oplopen tot 975.000 euro, aldus de politie in een persbericht.
Aan verbetering wordt gewerkt
De politie zegt „teleurgesteld” te zijn over de maatregel, omdat er al „volop” aan verbetering wordt gewerkt. De politie overweegt bezwaar te maken tegen de dwangsom.
Het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft 50 miljoen euro uitgetrokken voor verbetering in de gebieden waar nu geen dekking is voor C2000. Een probleem is dat extra zendmasten niet zomaar zijn geplaatst, legt Kooiman uit: „Verschillende ministeries moeten daarbij samenwerken, bijvoorbeeld als het gaat om zendmasten in natuurgebieden. Het is aan het ministerie van Justitie en Veiligheid om hier de regie in te nemen.” Waar precies de gebieden met slechte dekking zijn is bij de politie bekend, maar wordt om veiligheidsredenen niet openbaar gemaakt.
De belangrijkste technische maatregel om C2000 goed te laten functioneren is het bijplaatsen van zendmasten, zegt de inspectie
Verder speelt een gebrek aan zogeheten etherdiscipline mee. „Bij grote crises luisteren soms te veel politiemensen via het systeem mee, waardoor het overbelast raakt”, legt een woordvoerder van de inspectie uit. „Men houdt zich dan niet aan de benodigde etherdiscipline en weet niet wat het effect daarvan op de verbinding is. Ook kan het gebeuren dat het systeem overbelast raakt doordat het niet goed genoeg wordt opgeschaald.”
De politie zegt druk bezig te zijn met het bijscholen van personeel in het „correct gebruik” van het systeem. De inspectie vindt echter dat de maatregelen tot nu toe onvoldoende zijn doorgevoerd op de werkvloer. „Een last onder dwangsom wordt niet zomaar opgelegd”, zegt de woordvoerder. „Er zijn te veel voorbeelden waarbij het niet goed gegaan is en de politie heeft echt veel ruimte gekregen voor verbetering. Als werkgever heeft de politie de plicht om ervoor te zorgen dat agenten in noodsituaties altijd om hulp kunnen vragen.”
Alternatief systeem
Dat hoeft niet per se via C2000 te gebeuren, vindt de inspectie. Het mag ook een alternatief communicatiesysteem zijn, zolang het maar aan een bepaald niveau van bescherming voldoet.
De belangrijkste technische maatregel om C2000 goed te laten functioneren is het bijplaatsen van zendmasten, zegt de inspectie. Zolang dat niet is gebeurd, en de dekking dus onvoldoende is, moeten agenten weten waar ze aan toe zijn als ze in gebieden werken waar ze niet kunnen communiceren. De inspectie adviseert de politie om voor deze gebieden in kaart te brengen welke risico’s agenten er lopen en daar vervolgens de manier van optreden op af te stemmen. Een mogelijke maatregel is om eerst te wachten op versterking.
Hoewel ook ambulancediensten en de brandweer C2000 gebruiken, speelt het probleem vooral bij de politie. Ambulancediensten en de brandweer gebruiken het systeem minder intensief, zegt de inspectie, en hebben voldoende alternatieve werkwijzen in gebruik.
„Bij de politie gaat het veel te langzaam”, zegt politiebondvoorzitter Kooiman. „Bij sommige incidenten hebben agenten zich afgevraagd of ze de situatie wel zouden overleven. Er moet nu echt prioriteit komen voor dit onderwerp.”
Lees ook
Grote storing: defensienetwerk blijkt essentieel voor overheidsdiensten